Tegoroczne wakacje są szczególne. Ograniczenia w podróżowaniu i obawy związane z zarażeniem koronawirusem sprawiają, że dużo osób decyduje się na urlop w kraju, w którym mieszka. Dla wielu z nas będzie to Norwegia.
Część tekstu i tłumaczenie: Marta Tomczyk-Maryon
Wakacje 2020 - mimo panującej pandemii - mogą być czasem odkryć i nowych wrażeń. Największym atutem Norwegii jest oczywiście wspaniała natura. Jednak kraj ten ma również do zaoferowania inne atrakcje - na przykład miejsca związane z początkami chrześcijaństwa i świętymi. Dla katolików lub osób zainteresowanych historią może to być interesujące urozmaicenie podróży lub jej cel, jeśli zdecydujemy, że nasze wakacje będą pielgrzymką.
Dziś rozpoczynamy cykl artykułów poświęconych miejscom pielgrzymkowym w Norwegii. Znajdą się tu opisy świątyń bardzo znanych, np. katedra Nidaros w Trondheim, jak i kościoły oraz miejscowości mniej popularne. Kto wie, gdzie zaprowadzi nas wakacyjna pielgrzymka po Norwegii?
Jeśli chciałbyś się podzielić radami na temat zwiedzania ciekawych miejsc w Norwegii lub przesłać swoje zdjęcia, zapraszam do kontaktu. Chętnie stworzę ten cykl z Wami. Napisz na adres Marta.Tomczyk-Maryon@katolsk.no
Potrzeba pielgrzymowania
- Celem pielgrzymki dla chrześcijan jest miejsce, które uważane jest za święte, ponieważ wiąże się z istotnym wydarzeniem w historii Kościoła, np. jest związane z życiem lub śmiercią świętego. Może to być miejsce, gdzie jest pochowany święty lub gdzie znajduje się kościół pod wezwaniem świętego. W ten sposób miejscowy kościół parafialny może również być dla nas najbliższym miejscem pielgrzymek - wyjaśnia pielgrzym Øivind Østang.
Reformacja w Norwegii doprowadziła do tego, że zarówno pielgrzymki, jak i zwyczaj nadawania kościołom imion świętych patronów zostały na pewien czas zapomniane. Jednak obecnie wiele osób powraca do tej starej tradycji.
- Pielgrzymka nie zależy od sposobu przebycia drogi, ale od tego, czy przybywasz do celu ze świadomością, że jest to miejsce święte - mówi Østang, który uważa, że dawni pątnicy na pielgrzymkę poświęcali dużo czasu. Obecnie większość pielgrzymów korzysta z nowoczesnych środków transportu, a pielgrzymowanie ma inny wymiar. Wydaje się jednak, że zapotrzebowanie na powolną wędrówkę staje się coraz silniejsze. Pielgrzymka piesza - samodzielnie lub w zorganizowanej grupie - staje się w Norwegii tak popularna, jak w pozostałej części Europy.
Zapraszamy do Hamar
Znajdujące się 125 km na północ od Oslo Hamar należy do gminy Hedmark. Położone nad malowniczym jeziorem Mjøsa miasto zamieszkuje niecałe 95 tysięcy mieszkańców. Miłośnicy sportu znajdą tu kilka interesujących obiektów, powstałych przez olimpiadą, która odbywała się w roku 1994 w niedalekim Lillehamer. Jedną z takich budowli jest hala sportowa Vikingskipet, gdzie odbywają się m.in. zawody w łyżwiarstwie szybkim. Ten ciekawy budynek przypomina odwróconą łódź wikingów.
Hala sportowa Vikingskipet w Hamar
Katedra pod szkłem
Miłośnicy pielgrzymek znajdą w Hamar miejsce związane z jednym z najważniejszych norweskich świętych i pozostałości katedry, które zostały wyeksponowane w ciekawy sposób.
Średniowieczna katedra była siedzibą diecezji Hamar od roku 1152 do czasu reformacji, czyli do roku 1537. Do dziś pozostały tylko jej resztki, które w 1998 roku osłonięto przed zniszczeniem i wyeksponowano w specjalnym szklanym budynku. Ruiny należą do Riksantikvaren (norweskiego Narodowego Instytutu Dziedzictwa).
Katedra w Hamar była trzynawową bazyliką, wzniesioną w prostym stylu romańskim, dominującym w budownictwie Europy Środkowej w XI wieku. Norweskim wzorem dla niej był kościół św. Hallvarda w Oslo, powstały w 1115 roku. W 1278 r. został tu wyświęcony na biskupa Hamar święty Torfinn, który już cztery lata później musiał uciekać z kraju z powodu konfliktów politycznych. W 1284 r. pojechał do Rzymu, a następnie udał się do cysterskiego klasztoru Ter Doest koło Bruges. Był poważnie chory, a 22 sierpnia 1284 r. napisał zachowany do naszych czasów testament, w którym zapisał wszystko co miał swojej rodzinie. Po siedmiu miesiącach choroby Torfinn zmarł 8 stycznia 1285 r. i został pochowany przy ołtarzu kościoła klasztornego Ter Doest. Jeśli rzeczywiście - jak niesie przekaz - urodził się w roku 1243, to w chwili śmierci miał 42 lata.
Biskup Torfinn nie zabiegał o popularność i wkrótce został zapomniany. Około 1345 r., sześćdziesiąt lat po śmierci Torfinna, ówczesny opat przebudował chór w kościele klasztornym i zrównał grób Torfinna z podłogą. Aby dokonać tych zmian, trzeba było jednak otworzyć grób. Kiedy stanął otworem, wydobył się z niego, słodki i przyjemny zapach, który wypełnił cały kościół, co było powszechnie uznanym znakiem świętości.
Dopiero w XIX wieku norwescy historycy zwrócili uwagę na starego biskupa Hamar, który był czczony w całym kraju. Kiedy zaś katolicka kaplica w Hamar - pierwsza od czasów reformacji - została poświęcona w 1924 r., wybór patrona wydał się oczywisty - został nim św. Torfinn. Jedną ze znanych osób, które chodziły do tego kościoła była Sigrid Undset (1882-1949) - wybitna norweska pisarka.
Warto też zauważyć, że nowe dzwony w budynku ochraniającym ruiny noszą imiona św. Torfinna i biskupa Mogensa Lauritssøna (zm. 1542), ostatniego z katolickich biskupów Hamaru.
Ruiny średniowiecznej katedry chronione są konstrukcją ze szkła. Zdjęcie: Vidar Knai, Scanpix
Model średniowiecznej katedry w Hamar. Zdjęcie: Inger Barth, Riksantikvaren
Katolicka prarafia św. Torfinna
Będąc w Hamar warto również odwiedzić miejscowy kościół parafialny pod wezwaniem św. Torfinna. Został on konsekrowany 3 września 1939 roku. Pierwszą kaplicę, gdzie rozpoczęto odprawiać Msze św., poświęcono w 1924 w uroczystość Wniebowstąpienia Pana Jezusa. Lecz oficjalnie parafia w Hamar została utworzona 1. listopada 1925 r.
Parafia rozciąga się na obszarze ok. 23.000 km² i leży na terenie województwa Hedmark; w jej obrębie znajdują się miejscowości: Hamar, Løten, Stange, Våler, Elverum, Trysil, Åmot, Rendalen, Engerdal, Tolga, Tynset, Alvdal, Folldal, Os, Brumunddal, Furnes, Gaupen, Moelv, Nes på Hedmark, Næroset, Rudshøgda, Stavsjø og Åsmarka.
Parafia mieści się pod adresem Torggata 113, 2317 Hamar.
Więcej na temat parafii św. Torfinna, w tym godziny Mszy św. znajdziesz na stronie parafii tutaj
Kościół parafialny pod wezwaniem św. Torfinna. Zdjęcie: parafia św. Torfinna
Informacje praktyczne
Dojazd:
Samochodem – dojazd z Oslo zajmuje około 90 minut, drogą krajową E6.
Pociągiem z Oslo, dojazd zajmuje około 80 minut, cena biletu 315 kr
Propozycje noclegów:
W okolicy Hamar istnieje kilka campingów np. Tangenodden Camping
Można również wybrać hotel np. First Hotel Victoria
lub hostel np. Hamar Hostel - Viking Ship
Malownicze położenie miasta nad jeziorem Mjøsa jest jednym z argumentów, aby odwiedzić Hamar
Artykuł stanowi kompilację tekstu, który ukazał się w ostatnim numerze pisma St. Olav oraz tekstu własnego
Artykuł w języku norweskim o miejscach pielgrzymkowych w Norwegii przeczytasz tutaj
Ostatni numer pisma St. Olav znajdziesz tu
Pismo w wersji papierowej bezpłatnie zamówisz tutaj